Van 1 chiều lò xo: Cấu tạo, Cách thức hoạt động, Cách lắp đặt
Van 1 chiều lò xo có tác dụng hỗ trợ ngăn dòng chảy ngược bên trong đường ống. Thiết bị vận hành dựa trên nguyên lý thủy lực, quá trình đóng/ mở van hoàn toàn phụ thuộc vào áp lực dòng chảy. Sau đây hãy cùng Bảo Thiên Long tìm hiểu về thông tin cấu tạo, cách thức hoạt động và lắp đặt của loại van này.
Van một chiều lò xo là gì?
Van 1 chiều lò xo là một trong những loại van một chiều (Check Valve) phổ biến được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Thiết bị có khả năng chịu được áp lực lớn, thích hợp lắp đặt cho đa dạng các đường ống khác nhau nhằm giúp lưu chất chảy theo 1 hướng duy nhất. Đồng thời van này cũng có tính năng ngăn không cho xuất hiện dòng chảy ngược làm ảnh hưởng quá trình vận hành cũng như hư hại cho hệ thống.

Thiết bị van công nghiệp này sẽ thường được lắp đặt theo cả chiều ngang lẫn chiều dọc. Thiết bị này xuất hiện phổ biến trong các đường ống dẫn nước của các tòa nhà cao tầng vì có thể tận dụng áp lực lớn mà dòng chảy để đóng/ mở van. Dòng van này mang đến nhiều giải pháp tối ưu để các nhà thầu tiết kiệm chi phí vận hành.
Phân loại van 1 chiều lò xo
Dựa trên nhiều cách thức khác nhau, người dùng có thể phân chia van một chiều lò xo thành nhiều loại, chẳng hạn như:
Phân loại theo phương thức kết nối
Thông thường thì van một chiều lò xo sẽ được chia làm 2 loại theo kiểu kết nối, bao gồm:
- Van 1 chiều lò xo nối ren
- Van 1 chiều lò xo mặt bích
Cả 2 loại thiết bị trên về nguyên tắc hoạt động thì là như nhau. Tuy nhiên mỗi phương thức kết nối sẽ mang những ưu điểm riêng để người dùng có thể linh hoạt lựa chọn theo nhu cầu sử dụng.
Theo đó thì kiểu kết nối lắp ren sẽ có thiết kế nhỏ gọn, dễ lắp đặt, tháo rời đảm bảo độ chắc chắn cao hơn để đường ống liên kết chặt chẽ với hệ thống, tránh tình trạng rò rỉ lưu chất. Riêng dạng kết nối mặt bích thì sẽ có đa dạng kích thước cũng như tiêu chuẩn hơn để phù hợp theo yêu cầu lắp đặt cho đa dạng đường ống khác nhau.


Phân loại theo chất liệu cấu tạo
Nếu dựa trên loại vật liệu tạo nên thiết bị thì van sẽ được chia thành các dòng sản phẩm gồm:
- Van 1 chiều lò xo inox: Chất liệu này còn có tên gọi khác là thép không gỉ do đặc điểm cấu tạo bền, chắc, không bị ăn mòn hay han gỉ theo thời gian. các loại inox thường dùng để làm van bao gồm: Inox 201, Inox 304,… Ưu điểm của thiết bị van một chiều lò xo làm từ chất liệu này đó là khả năng chịu nhiệt cao, thích như tốt với nhiều môi trường lưu chất khác nhau.
- Van 1 chiều lò xo gang: Bên cạnh inox, gang là chất liệu tốt, được ứng dụng khá nhiều trong ngành sản xuất van. Trong đó, gang cầu và gang dẻo được sử dụng phổ biến hơn hết vì có khả năng chịu lực và chống va đập tốt, an toàn ki sử dụng cho hệ thống nước sạch. Giá thành của gang cũng khá rẻ nên về mặt bằng chung thì thiết bị van được là ra từ loại vật liệu này cũng sẽ có giá phải chăng.
- Van 1 chiều lò xo đồng: Tuy không phải là chất liệu phổ biến nhưng đồng cũng được dùng khá nhiều trong việc sản xuất van một chiều lò xo. Thiết bị làm từ đồng thường được dùng cho các đường ống có không gian hẹp và hệ thống khí nén quy mô không quá lớn do quá trình chế tác khá công phu cũng như loại vật liệu này có khả năng chịu nhiệt và áp lực không quá tốt.
- Van 1 chiều lò xo nhựa: Đây được xem là một trong những chất liệu rẻ nhất có thể được dùng để làm van. Nhựa có ưu điểm là không bị ăn mòn hay han gỉ, oxy hóa như kim loại nên được ưa chuộng sử dụng cho các hệ thống ống nước dân dụng. Tuy nhiên chát liệu này vẫn tồn tại nhiều nhược điểm như: Khả năng chịu nhiệt kém, áp lực sử dụng không được quá quá PN10. Ngoài ra, cần lưu ý chọn các vật liệu đã được chứng nhận an toàn, có thể dùng cho nước sạch như PVC, uPVC, cPVC,…
Phân loại theo xuất xứ
Thị trường hiện nay có không ít quốc gia chuyên sản xuất van công nghiệp nổi tiếng. Dựa vào tiêu chí này thì bạn cũng có thể chia van 1 chiều lò xo thành các loại như:
- Van một chiều lò xo Việt Nam
- Van một chiều lò xo Hàn Quốc
- Van một chiều lo xo Trung Quốc
- Van một chiều lò xo Đài Loan
- Van một chiều lò xo Nhật Bản
- Van một chiều lò xo Ấn Độ
- Van một chiều lò xo Malaysia
Cấu tạo chính của van 1 chiều lò xo
Về cơ bản thì van một chiều lò xo có cấu tạo khá đơn giản. Tùy vào phương thức kết nối mà hình dáng giữa các loại van sẽ có một số khác biệt. Tuy nhiên nhìn chung thì thiết bị sẽ gồm các bộ phận chính như:
- Thân van: Đây là bộ phận chính có tác dụng bảo vệ cho các thiết bị bên trong. Vì thế, phần này thường phải được đúc nguyên khối từ chất liệu có khả năng chống van đập tốt, độ bền cao như gang, đồng, inox,…. Ngoài ra, thân van cũng nên được phủ thêm sơn epoxy để có thể chống tĩnh điện, ăn mòn, han gỉ cũng như không bị oxy hóa bởi hóa chất trong quá trình sử dụng.
- Đĩa van: Không riêng gì van một chiều lò xo mà mỗi thiết bị van công nghiệp đều phải có bộ phận này. Đĩa van sẽ chịu trách nhiệm tiếp xúc trực tiếp với môi chất bên trong đường ống, có khả năng đóng/ mở linh hoạt để ngăn chặn hoặc cho phép lưu chất đi qua.
- Lò xo: Đây là bộ phận giúp phân biệt van 1 chiều lò xo với các loại van 1 chiều khác như lá lật, cánh bướm,… Lò xo bên trong van sẽ có tác dụng liên kết trực tiếp với đĩa van nhằm hỗ trợ quá trình đóng mở diễn ra nhanh chóng, trơn tru dựa trên áp lực dòng chảy. Nhờ tính đàn hồi tốt của lò xo mà van sẽ đóng kín tuyệt đối máy bơm dừng hoạt động, ngăn việc xuất hiện dòng chảy ngược bên trong hệ thống.
- Trục van (Ty van): Bộ phần này cần được làm bằng vật liệu có khả năng chịu tác động lực tốt. Chức năng chính của ty van là hỗ trợ liên hết đĩa van cùng thân van, trực tiếp nhận áp lực.
- Gioăng làm kín: Đây là bộ phận không nhất thiết phải có nhưng với ưu điểm là hỗ trợ tạo ra độ kín tuyệt đối khi đóng van, tránh lưu chất rò rỉ vào. Do đó, nhiều nhà sản xuất uy tín luôn ưu tiên lắp thêm bộ phận này cho van. Gioăng làm kín cần được làm bằng chất liệu cao su đàn hồi tốt như EPDM, NPR… Ngoài ra, một công dụng khác nữa của bộ phận này đó là giúp thiết bị vận hành êm ái, tránh tạo ra tiếng ồn.

Cách thức hoạt động của van một chiều lò xo
Như đã đề cập trước đó thì van 1 chiều lò xo là một trong những thiết bị thủy lực có khả năng vận hành tự động dựa vào áp lực của dòng chảy. Đây được xem là một trong những ưu điểm nổi bật khiến dòng van này được nhiều người dùng ưu tiên lựa chọn bởi không chỉ là tối ưu hóa chi phí về mặt năng lượng mà còn giúp tiết kiệm nhiều công sức.

- Cách thức mở van:
Dựa trên nguyên lý thủy lực, van một chiều lò xo sẽ hoạt động theo cơ chế dựa vào áp lực mà dòng chảy lưu chất tác động một lực đẩy lên để ép chặt lên lò xo và đĩa van. Khi đĩa van và lò xo bị ép đến một mức độ nhất định thì sẽ tạo ra được một khoảng trống khá lớn, lúc này môi chất có thể dễ dàng lưu thông qua van và đi vào hệ thống.
- Cách thức đóng van:
Khi máy bơm không hoạt động, dòng chảy môi chất không được cung cấp vào trong thì sẽ không còn tại ra mức áp lực lớn để ép chặt đĩa van vào lò xo nữa, do đó theo nguyên lý đàn hồi thì lò xo sẽ bung ra lại và đẩy đĩa van về vị trí ban đầu. Ở trạng thái này, van sẽ được đóng lại hoàn toàn để lưu chất không bị chảy ngược ra lại. Nhờ cơ chế này, dòng chảy ngược sẽ không thể xuất hiện làm ảnh hưởng đến hệ thống.
Hướng dẫn cách lắp đặt van một chiều đúng tiêu chuẩn
Để có thể lắp van lò xo đúng cách thì việc đầu tiên mà quý khách hàng cần lưu ý đó là đo chính xác kích cỡ đường ống để mua đúng sản phẩm có kích thước phù hợp. Không chỉ vậy, tùy vào từng hệ thống lưu chất khác nhau thì cũng nên xem xét kỹ để lựa chọn van có chất liệu tốt nhất. Chẳng hạn nếu là hệ thống cấp thoát nước sạch thì nên ưu tiên chọn van 1 chiều lò xo gang, hệ thống khí nén nên dùng van đồng, hệ thống hóa chất thì cần dùng van inox và hệ thống dân dụng có thể cân nhắc sử dụng van nhựa. Ngoài ra, cần tính toán đúng áp lực dòng chảy bên trong ống để đảm bảo đủ lực đẩy cho van hoạt động.
Cách lắp đặt của van một chiều lò xo thì khá đơn giản bởi sản phẩm có cấu tạo không quá phức tạp. Bên trên thân van của mỗi thiết bị đều sẽ có các hướng mũi tên để cho biết hướng nên lắp đặt để đảm bảo đúng chiều dòng chảy đi qua. Tùy theo đặc điểm hệ thống mà bạn có thể linh hoạt lắp theo phương ngang hoặc phương dọc, chỉ cần hướng lưu thông của lưu chất đúng theo chiều mũi tên thì van có thể hoạt động bình thường.

Sau khi đã tìm được van có kích thước, chất liệu và áp lực làm việc phù hợp với đường ống, xác định được hướng lắp thì bạn cần thực hiện tiếp các bước sau đây để lắp đặt van:
- Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ lắp đặt
Để quá trình lắp đặt được diễn ra nhanh chóng, bạn nên chuẩn bị kỹ các dụng cụ như bộ cờ lê mỏ lết, thước đo để cắt ống theo đúng khoảng cách cần thiết lắp van, dụng cụ cắt ống,… Ngoài ra, nếu sử dụng van loại nối ren thì cần chuẩn bị thêm bích – ron hoặc băng keo tan.
- Bước 2: Vệ sinh
Để đảm bảo hệ thống không bị bụi bẩn len lỏi vào trong làm ảnh hưởng quá trình vận hành sau khi lắp van thì bạn nên quan sát và loại bỏ các cặn bẩn ở bên trong đĩa van cũng như đường ống. Đây là một trong những bước cần thiết nhưng nhiều người vẫn thường bỏ qua. Do đó, bạn nên lưu ý kỹ vấn đề này.
- Bước 3: Lắp đặt van
Tùy theo phương thức kết nối mà bạn có thể tiến hành lắp đặt van sao cho chiều mũi tên trên thân van phải cùng chiều với hướng lưu thông của dòng chảy. Với dạng van 1 chiều lò xo nối ren thì chỉ cần vặn nhẹ nhàng thiết bị vào đường ống theo khớp ren và dán keo kín lại. Còn về loại mặt bích, người dùng nên vặn lần lược siết chặt bu lông với đai ốc để gắn chặt van với đường ống.
- Bước 4: Vận hành thử
Sau khi đã lắp đặt van vào đường ống thành công, bạn nên cho hệ thống chạy thử nghiệm 1 lần. Quá trình này nên quan sát kỹ để xem xem van 1 chiều lò xo có hoạt động ổn định theo đúng 1 chiều và đóng chặt lại khi máy bơm ngưng hoạt động hay không. Nếu nhận thấy có vấn đề thì bạn cũng có thể nhanh chóng ngắt dòng chảy và kiểm tra lại đường ống, các thiết bị khác lẫn van để khắc phục nhanh sự cố, tránh các rủi ro về sau.
Van một chiều lá lật lò xo có cấu tạo đơn giản, khả năng vận hành tự động nhưng đảm bảo nhanh và chính xác. Đồng thời, dòng van công nghiệp này cũng được làm từ nhiều chất liệu khác nhau giúp người dùng có đa dạng sự lựa chọn theo đúng nhu cầu và mục đích sử dụng. Với các ưu điểm nổi trội trên thì thiết bị này được nhiều nhà thầu ưu tiên lắp đặt cho các hệ thống đường ống như cấp thoát nước, PCCC, khí nén, vận chuyển xăng, dầu….Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã có thêm nhiều thông tin hữu ích về loại van này.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!