Van 1 chiều lá lật được sử dụng phổ biến trong hệ thống cấp thoát nước, PCCC, hệ thống khí nén… nhằm ngăn dòng chảy ngược. Thiết bị này nổi bật với khả năng vận hành hiệu quả, ổn định và độ tin cậy cao. Vì vậy, đây chắc chắn sẽ là giải pháp tối ưu cả về chi phí lẫn hiệu năng cho các nhà thầu.

Van 1 chiều lá lật là gì?

Van 1 chiều lá lật (Swing Check Valve) còn được gọi là van cửa lật hay van một chiều cửa lật. Đây là một trong những loại van 1 chiều được sử dụng phổ biến nhất. Tên gọi của van bắt nguồn từ cấu tạo đặc biệt, đĩa van hoạt động như một chiếc lá, lật lên lên xuống khi vận hành giúp cho dòng chảy đi theo một chiều cố định, hạn chế các sự cố do dòng chảy ngược.

Thiết bị này được lắp đặt trong nhiều hệ thống từ nước sinh hoạt, nước thải cho đến các hệ thống chứa hóa chất. Với sự hỗ trợ của van 1 chiều cửa lật, hệ thống có thể vận hành ổn định và gia tăng độ bền cho đường ống cùng với các thiết bị, máy móc khác.

Van một chiều cửa lật về bản chất là một loại van cơ học. Tuy nhiên, thiết bị này không phải tốn chi phí nhân công mà có khả năng vận hành tự động nhờ vào áp suất của dòng chảy. Đây cũng là lý do van 1 chiều nói chung và van 1 chiều cửa lật nói riêng được xem là giải pháp tối ưu kinh phí nhất.

Cấu tạo của van 1 chiều lá lật

Van một chiều cửa lật có kết cấu nguyên khối vô cùng chắc chắn. Cấu tạo van khá đặc biệt và có đôi chút khác biệt so với các loại van một chiều khác. Với thiết kế nay, van được đánh giá cao về độ bền bỉ và tính tin cậy, ổn định.

Nhìn chung, van một chiều lá lật sẽ có những ưu điểm nổi bật như sau:

• Thân van: Van 1 chiều lá lật có thân van hình ống được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau như nhựa, inox, gang và đồng. Trong đó, gang là chất liệu được sử dụng phổ biến nhất bởi khả năng chịu lực, chịu nhiệt tốt và giá thành rẻ. Thân van được đúc nguyên khối để đảm bảo khả năng chịu lực và chịu nhiệt.
• Đĩa van: Ở các loại van khác, đĩa van thường được cố định bằng trục và vận hành bằng cách xoay 180 độ. Tuy nhiên ở van một chiều lá lật, cánh van được gắn cố định với bản lề kim loại. Dưới lực đẩy của dòng chảy, cửa van sẽ lật lên để dòng chảy đi qua. Khi dòng chảy ngược, áp suất sẽ đẩy đĩa van đóng kín nhằm hạn chế hiện tượng rò rỉ.
• Nắp van: Nắp van thường được lắp đặt phía trên thân van để có thể tháo – mở nhằm thuận tiện cho quá trình vệ sinh, bảo trì và bảo dưỡng. Chất liệu của nắp van thường đồng bộ với thân van và được cố định bằng các bulong để đảm bảo độ chắc chắn.

Nguyên lý vận hành của van một chiều lá lật

Dù cấu tạo có khác biệt nhưng nhìn chung van 1 chiều cửa lật có nguyên lý vận hành khá giống với những thiết bị khác. Như đã đề cập, tuy là van cơ nhưng thiết bị này sẽ vận hành tự động dựa trên áp suất đầu vào và đầu ra của dòng chảy.

Van một chiều cửa lật sẽ vận hành theo nguyên lý sau:

• Trạng thái mở: Cửa van sẽ lật lên khi xuất hiện dòng chảy đúng chiều. Lúc này, van sẽ chuyển sang trạng thái mở để lưu chất đi qua dễ dàng. Thiết kế đĩa van và bản lề đã được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo van có thể chuyển sang trạng thái mở với áp suất của hệ thống.
• Trạng thái đóng: Khi dòng chảy giảm, áp suất hạ thấp không đủ để tác động sẽ khiến đĩa van sẽ trở lại trạng thái cân bằng dưới tác động của trọng lực. Mặt khác khi có dòng chảy ngược, áp suất sẽ đẩy cửa van về sau. Với thiết kế có khung chắn, đĩa van sẽ được giữ cố định ở trạng thái đóng ngăn không cho dòng chảy ngược.

Thiết kế của van một chiều cửa lật tuy rất đơn giản nhưng vận hành ổn định và độ tin cậy cao. Do các linh kiện bên trong không quá nhiều nên hiện tượng kẹt cánh van sẽ ít gặp phải. Vì vậy, công tác bảo trì, bảo dưỡng cũng trở nên đơn giản và nhẹ nhàng hơn.

Phân loại van 1 chiều lá lật

Van một chiều lá lật được chia thành khá nhiều loại dựa trên phương thức kết nối và chất liệu, xuất xứ. Cấu tạo van gần như không có khác biệt giữa các hãng.

1. Phân loại van 1 chiều cửa lật theo kiểu kết nối

Hiện nay, van 1 chiều lá lật chủ yếu được kết nối với hệ thống qua dạng mặt bích hoặc nối ren. Van có kích thước lớn trên DN50 sẽ được thiết kế ở dạng mặt bích để đảm bảo sự chắc chắn và ổn định. Dạng nối ren khá lỏng lẻo, dễ rò rỉ nên chỉ ưu tiên cho van có kích cỡ nhỏ và dùng trong hệ thống có áp suất thấp.

• Van 1 chiều lá lật mặt bích (DN50, DN80, DN100, DN125, DN150, DN200…)
• Van một chiều lá lật nối ren (DN15, DN20, DN25, DN40…)

2. Phân loại van theo chất liệu

Tương tự như các loại van công nghiệp khác, van 1 chiều lá lật được chế tạo từ nhiều chất liệu khác nhau. Dựa vào chất liệu, thiết bị này được chia thành các loại như sau:

• Van 1 chiều lá lật inox
• Van 1 chiều lá lật gang
• Van 1 chiều lá lật nhựa
• Van 1 chiều lá lật đồng

3. Phân loại dựa trên xuất xứ

Để khách hàng dễ dàng hình dung về giá thành và ưu điểm của sản phẩm, một số nhà phân phối còn phân loại van 1 chiều lá lật dựa trên nguồn gốc – xuất xứ. Cùng với nhu cầu gia tăng mạnh, thị trường hiện nay có rất nhiều loại van 1 chiều cửa lật đến từ các quốc gia, thương hiệu khác nhau.

• Van một chiều lá lật Việt Nam
• Van 1 chiều lá lật Trung Quốc
• Van 1 chiều lá lật Đài Loan
• Van 1 chiều lá lật Nhật Bản
• Van 1 chiều lá lật Malaysia

Ứng dụng của van một chiều lá lật

Van một chiều cửa lật có thể dùng trong nhiều môi trường khác nhau như chất lỏng, khí nén, hơi, hóa chất… Trong đó ứng dụng phổ biến nhất là các hệ thống cung cấp nước sạch, nước thải và nhà máy sản xuất hóa chất.

Các ứng dụng của van 1 chiều lá lật:

• Hệ thống cung cấp, xử lý nước sạch và nước thải
• Hệ thống cấp thoát nước của các khu công nghiệp, nhà máy
• Hệ thống phòng cháy chữa cháy
• Trạm bơm
• Hệ thống điều hòa khí
• Hệ thống thông gió ở các tòa nhà, trung tâm thương mại…
• Hệ thống khí nén trong công nghiệp
• Hệ thống hồ bơi, xử lý nước hồ bơi

Ưu nhược điểm của van một chiều lá lật

Van 1 chiều là thiết bị cơ khí gần như không thể thiếu trong các hệ thống, nhất là hệ thống chứa lưu chất là chất lỏng. Trong các loại van một chiều, van một chiều cửa lật là được sử dụng phổ biến nhất vì có rất nhiều ưu điểm vượt trội.

Những ưu điểm vượt trội của van 1 chiều lá lật:

• Vận hành tự động, không tốn chi phí nhân công và năng lượng.
• Có thể lắp đặt theo phương thẳng đứng hoặc phương ngang.
• Hoạt động hiệu quả giúp ngăn dòng chảy ngược và hạn chế được những rủi ro, sự cố. Bên cạnh đó, thiết bị này còn giúp gia tăng độ bền cho đường ống, máy bơm và những thiết bị, máy móc khác.
• Đĩa van lật lên hoàn toàn khi van mở nên không cản trở nhiều đến lưu chất đi qua.
• Van 1 chiều lá lật được đánh giá là dòng van vận hành ổn định, tin cậy và có độ bền cao nhất trong tất cả các dòng van 1 chiều.
• Ít phụ kiện, linh kiện nên bảo trì, bảo dưỡng diễn ra đơn giản, dễ dàng. Khi bảo trì, chỉ cần mở nắp van, không phải tháo van ra khỏi đường ống.
• Vận hành êm ái, ít tiếng ồn.

Nhược điểm của van 1 chiều lá lật:

• Đĩa van dễ bị kẹt nếu lưu chất có rác và nhiều tạp chất. Trường hợp này cần phải dùng lọc y phía trước để tránh hư hỏng thiết bị.
• Cần bảo trì định kỳ 3 – 6 tháng/ lần nhằm đảm bảo thiết bị vận hành ổn định.

Cách lựa chọn van 1 chiều cửa lật phù hợp

Sự đa dạng về chất liệu, kích thước, phương thức kết nối… mang đến cho khách hàng nhiều lựa chọn khi tìm van công nghiệp. Tuy nhiên, điều này cũng gây ra những khó khăn nhất định với những người chưa có nhiều kinh nghiệm.

Đối với van 1 chiều cửa lật, bạn nên chọn thiết bị dựa trên những tiêu chí sau:

• Môi trường lưu chất
• Tốc độ, áp suất của dòng chảy
• Kích thước của đường ống
• Mức chi phí cho việc lắp đặt, bảo trì, bảo dưỡng và sửa chữa

Cách lắp đặt van một chiều lá lật

Các loại van 1 chiều nói chung và van 1 chiều cửa lật nói riêng cần phải được lắp đặt đúng cách để đảm bảo hiệu quả ngăn dòng chảy ngược. Nếu lắp đặt sai cách, van có thể chặn đứng dòng chảy thuận làm tăng áp suất trong hệ thống và gây ra nhiều sự cố phát sinh.

Hướng dẫn lắp đặt van 1 chiều lá lật đúng cách:

• Làm sạch van và đường ống nơi lắp đặt thiết bị để đảm bảo độ kín khít.
• Quan sát kỹ chiều mũi tên trên thân van. Đối với van 1 chiều lá lật, cần phải lắp đặt đúng chiều để thiết bị vận hành hiệu quả và ổn định.
• Lắp đặt van theo đúng kỹ thuật (mặt bích, nối ren)
• Lưu ý, cần lắp đặt van 1 chiều cách những thiết bị khác như máy bơm, côn thu… ít nhất 5 lần so với đường kính van để tránh giảm áp suất, ảnh hưởng đến khả năng vận hành của thiết bị.

Van 1 chiều lá lật nổi bật với khả năng vận hành ổn định, độ bền cao và hiệu quả trong việc ngăn dòng chảy ngược. Thiết bị này giúp hệ thống vận hành thuận lợi, hạn chế các sự cố và gia tăng độ bền cho thiết bị, đường ống. Hy vọng qua thông tin hữu ích, bạn đọc đã có hình dung cụ thể về thiết bị này và lựa chọn được giải pháp tối ưu cho hệ thống.

Tham khảo thêm:

• Van xả tràn (Deluge Valve): Cấu tạo, Nguyên lý làm việc, Cách lắp đặt
• Van cầu (Globe Valve): Cấu tạo, Cách thức vận hành, Phân loại
• Van phao (Float Valve): Phân loại, Cấu tạo và Nguyên lý hoạt động
• Van an toàn (Safety Valve): Nguyên lý hoạt động, Công dụng, Cấu tạo